W jaki sposób chronić własność intelektualną

Wszystko co kiedykolwiek wymyślił człowiek może być przedmiotem własności intelektualnej. Ochrona własności intelektualnej dotyczy dwóch kategorii: ochrony praw autorskich i własności przemysłowej. Pierwsza z nich to prawa autorskie i prawa pokrewne. Prawa autorskie dotyczą autora, czyli utworów literackich i artystycznych zapisanych, wykonanych oraz nagranych.

Prawa pokrewne dotyczą wszystkich osób zaangażowanych w rozpowszechnianie, wykonanie i popularyzowanie utworów: artystycznych wykonań, fonogramów i wideogramów, nadawania programów radiowych i telewizyjnych oraz pierwszych wydań. Natomiast własność przemysłowa to wszelkie: wynalazki, wzory przemysłowe i użytkowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, topografie układów scalonych. Prawa własności przemysłowej są nadawane przez właściwy do tego urząd. W Polsce odpowiedzialny jest za to Urząd Patentowy. Prawa autorskie nie wymagają złożenia wniosków do urzędu. Aby utwór podlegał ochronie praw autorskich powinien spełniać dwa kryteria: musi być rezultatem indywidualnej twórczości i musi być niepowtarzalny. Drugim wymogiem jest zarejestrowanie utworu w jakiejś postaci.

Ochrona własności przemysłowej obejmuje: projekty wynalazcze, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne. Wśród projektów wynalazczych rozróżnia się wynalazki (pomysł przedstawiony za pomocą nowego innowacyjnego rozwiązania technicznego), wzory użytkowe, wzory przemysłowe i topografię układu scalonego. Zgłoszenie wynalazku do Urzędu Patentowego skutkuje jego opatentowaniem, co nadaje uprawnienia do wyłącznego wykorzystywania i czerpania korzyści finansowych. Wzory użytkowe dotyczą również rozwiązania technologicznego z akcentem na oryginalność i użyteczność. O ile w patencie najważniejsza jest innowacyjność o tyle wzory użytkowe kładą nacisk na funkcjonalność. Przykładem wzoru użytkowego może być: zapalniczka, rower i zamek do drzwi.



Wzory przemysłowe skupiają się głównie na ochronie zewnętrznej postaci wyrobu: kształtu, zdobienia, koloru. Przykładem wzorów przemysłowych mogą być: fasony spodni i sukienek, meble, ozdobne czcionki. Topografia układu scalonego to ochrona nowatorskiego rozmieszczenia elementów. Przykładem topografii układu scalonego może być program komputerowy. Znaki towarowe to znaki graficzne (wyraz, rysunek, kompozycja kolorystyczna lub forma przestrzenna), melodia lub sygnał dźwiękowy. Są one na tyle wyjątkowe, że jednoznacznie łączą się z konkretną marką. Przykładami znaków towarowych są loga firm i hasła reklamowe. Czytaj też

Oznaczenia geograficzne wskazują na nazwę regionu, miejsca lub kraju. Oznaczenie geograficzne używane jest do podkreślenia przynależności terytorialnej towaru. Przykładem mogą być pierniki toruńskie lub koronki z Koniakowa

W czasach znacznie łatwiejszego rozprzestrzeniania treści za pomocą sieci internetowej, zagadnienie zabezpieczenia praw autorskich oraz własności przemysłowej nie może być przez nikogo banalizowana. Ochrona ubezpieczenie kosztów leczenia własności intelektualnej nie dotyczy bowiem tylko wynalazców, autorów utworów oraz ich wydawców. Użytkownik kultury nie jest bezczynny, ale aktywnie uczestniczy w tworzeniu kultury. Prawa autorskie chronią też publikacje na stronach internetowych zwykłych obywateli nie dopuszczając do tworzenia plagiatów.